Usamodzielnienia

Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków

POMOC DLA OSÓB USAMODZIELNIANYCH – NA PODSTAWIE USTAWY O WSPIERANIU RODZINY I SYSTEMIE PIECZY ZASTĘPCZEJ

Kim jest osoba usamodzielniania?

OSOBA USAMODZIELNIANA – to osoba:

• powyżej 18 roku życia
• opuszczająca pieczę zastępczą,
• przebywająca dotychczas w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub
• osoba, której pobyt w rodzinnej pieczy zastępczej ustał na skutek śmierci osób tworzących rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka, w okresie 6 miesięcy przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletniości.

Kiedy rozpoczyna się proces usamodzielniania?

Proces usamodzielnienia formalnie zaczyna się co najmniej na 1 rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletności. Wówczas osoba usamodzielniana wskazuje osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawia pisemną zgodę tej osoby.

Kto może być opiekunem procesu usamodzielniania?

OPIEKUNEM USAMODZIELNIENIA może być:

• osoba tworząca rodzinę zastępczą, prowadząca rodzinny dom dziecka,
• koordynator rodzinnej pieczy zastępczej,
• pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie,
• osoba będąca w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej wychowawcą lub psychologiem,
• inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą

Osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą musi zostać zaakceptowana przez dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

Indywidualny program usamodzielnienia

Program jest opracowywany przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności, a następnie jest zatwierdzany przez dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

Indywidualny programu usamodzielnienia określa w szczególności:

1. zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia;
2. sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia.

Formy pomocy dla osób usamodzielnianych

Osobom usamodzielnianym przyznaje się pomoc na:

1. kontynuowanie nauki,
2. usamodzielnienie,
3. zagospodarowanie

Osobom usamodzielnianym udziela się pomocy w uzyskaniu

1. odpowiednich warunków mieszkaniowych
2. zatrudnienia

Ponadto zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

W przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywa w domu pomocy społecznej albo w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym lub przewlekle chorym, albo otrzymuje pomoc na podstawie ustawy o pomocy społecznej – ww. pomoc nie przysługuje.

Pomoc na kontynuowanie nauki

Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę:

1. w szkole;
2. w zakładzie kształcenia nauczycieli;
3. w uczelni;
4. na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia;
5. u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

Wysokość pomocy wynosi nie mniej niż 681 zł miesięcznie.

Pomoc przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25. roku życia.

Pomoc przysługuje w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego.

Pomoc na usamodzielnienie

Pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona, w zależności od ustaleń indywidualnego programu usamodzielniania, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia. W przypadku gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki, pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuowanie nauki.

Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 27 marca 2023 r. w sprawie wysokości kwot świadczeń przysługujących rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz wysokości pomocy dla osoby usamodzielnianej (Monitor Polski 2023r. poz. 296 ze zm.) od 1 czerwca 2023r. świadczenia będą wypłacane w następujących kwotach:

Wysokość pomocy na usamodzielnienie wynosi:

1) w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną – nie mniej niż 4486 zł, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat;

2) w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną:

a) nie mniej niż 8968 zł. – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,

b) nie mniej niż 4486 zł. – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,

c) nie mniej niż 2244 zł. – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres roku.

Pomoc na zagospodarowanie

Pomoc jest wypłacana jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia w wysokości nie niższej niż

2 039 zł. Natomiast w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż 4077 zł.

Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej.

Warunki uzyskania pomocy

• posiadanie zatwierdzonego programu usamodzielnienia
• spełnianie wymogów dotyczących okresu pobytu w pieczy zastępczej
• złożenie wniosku z zachowaniem właściwości miejscowej

Okres pobytu w pieczy zastępczej

Minimalny okres pobytu warunkujący przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną wynosi co najmniej 3 lata, natomiast w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną- jeden rok.

Do okresów pobytu w pieczy zastępczej wlicza się również:

1. okresy pobytu w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz w okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, specjalnym ośrodku szkolno- -wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, zapewniającym całodobową opiekę, i młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jeżeli orzeczenie sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej nie zostało uchylone;
2. okres pobytu osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, na zasadach określonych w art. 37 ust. 2-6.

Gdzie złożyć wniosek o przyznanie pomocy z tytułu usamodzielnienia?

Wszystkie formy pomocy dla osób usamodzielnianych warunkowane są złożeniem przez osobę usamodzielnianą wniosku.

Wniosek o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki i pomocy na usamodzielnienie osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie za pośrednictwem dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie powiatu właściwego ze względu na miejsce pobytu osoby usamodzielnianej.

Wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie oraz o udzielenie pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych lub w uzyskaniu zatrudnienia składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej.

W przypadku cudzoziemców wniosek składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce pobytu osoby usamodzielnianej.

Decyzje w sprawie pomocy

Przyznanie oraz odmowa przyznania pomocy dla osoby usamodzielnianej na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie następuje w drodze decyzji. Udzielenie osobie usamodzielnianej pomocy w zatrudnieniu lub uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zapewnienie pomocy prawnej i psychologicznej nie wymaga wydania decyzji.

Przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie lub na zagospodarowanie można odmówić w przypadku, gdy:

1. istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana;
2. osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie pieczę zastępczą;
3. osoba usamodzielniana porzuciła naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe   i nie podejmuje zatrudnienia;
4. stosunek pracy z osobą usamodzielnianą został rozwiązany bez wypowiedzenia z winy pracownika;
5. osoba usamodzielniana bez uzasadnionej przyczyny uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia;
6. osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Mieszkanie chronione treningowe

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej udziela pomocy pełnoletnim wychowankom opuszczającym rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze także poprzez umożliwienie zamieszkania w mieszkaniu chronionym treningowym. Mieszkanie chronione treningowe jest przeznaczone dla pełnoletnich wychowanków opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze, którzy pochodzą z terenu powiatu ostrowskiego.
Mieszkanie chronione treningowe ma na celu zapewnienie wychowankom:
odpowiednich warunków mieszkaniowych,
przygotowanie do samodzielnego życia i pełnienia ról społecznych,
zapewnienie jak najlepszych warunków do rozwoju osobistego i wyrównania szans edukacyjnych.
Ponadto pełnoletni wychowankowie objęci są pomocą mającą na celu ich życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem poprzez pracę socjalną oraz wsparcie specjalistów Poradni Rodzinnej. Praca ta polega na motywowaniu ich do kontynuowania nauki, do uzyskiwania wykształcenia zgodnego z możliwościami i aspiracjami danej osoby, uzyskiwaniem kwalifikacji zawodowych oraz podjęciem zatrudnienia. Pracownicy PCPR w Ostrowi Mazowieckiej współdziałają i wspierają osoby usamodzielniane w podtrzymywaniu kontaktów z rodziną biologiczną oraz w podejmowaniu przez nich działań mających na celu poprawę ich sytuacji materialno-bytowej.

POMOC NA USAMODZIELNIENIE DLA OSÓB USAMODZIELNIANYCH – NA PODSTAWIE USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ

Kto podlega ustawie?

Do osób usamodzielnianych opuszczających:

• dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
• dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży
• okręgowy ośrodek wychowawczy
• schronisko dla nieletnich
• zakład poprawczy
• specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy
• specjalny ośrodek wychowawczy
• młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę i młodzieżowy ośrodek wychowawczy

stosuje się ustawę z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.

Formy pomocy

Osoba usamodzielniana zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie  i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pomocą:

1. pieniężną na usamodzielnienie;
2. pieniężną na kontynuowanie nauki;
3. w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
4. w uzyskaniu zatrudnienia;
5. na zagospodarowanie - w formie rzeczowej.

Pomoc, o której mowa powyżej, przysługuje osobie usamodzielnianej, w przypadku gdy skierowanie na pobyt całodobowy do domu pomocy społecznej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego albo młodzieżowego ośrodka socjoterapii zapewniającego całodobową opiekę nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która przebywała w domu pomocy społecznej, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę albo młodzieżowym ośrodku wychowawczym co najmniej rok.

Warunkiem uzyskania ww. pomocy jest zobowiązanie się osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.

Indywidualny program usamodzielnienia przygotowuje osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia przy współpracy właściwego do przyznania pomocy kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem pełnoletności,

Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, przez starostę właściwego do przyznania tej pomocy jest:

1. wskazanie przez osobę usamodzielnianą co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem przez nią pełnoletności danych osobowych obejmujących: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres kontaktowy osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia, oraz przedstawienie pisemnej zgody tej osoby
2. złożenie indywidualnego programu usamodzielnienia
3. złożenie wniosku o przyznanie pomocy.

Starosta właściwy do przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki przyznaje tę pomoc po wyznaczeniu opiekuna usamodzielnienia, pod warunkiem że opiekun ten daje rękojmię należytego wykonania powierzonych mu zadań.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej:

1. samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą;
2. w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zasady udzielania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki

Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej kontynuującej naukę w szkole podstawowej, szkole ponadpodstawowej, szkole wyższej, na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia, w zakładzie kształcenia nauczycieli lub u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje w wysokości  w wysokości 30 % podstawy (1837zł. tj. 551,10 zł.) miesięcznie. Pomoc przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.

Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, poza warunkami opisanymi powyżej, jest:

1. określenie w indywidualnym programie usamodzielnienia planu kontynuowania nauki;
2. przedłożenie na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej.

Pomoc  pieniężna na kontynuowanie nauki jest przyznawana na cza trwania roku szkolnego i roku akademickiego.

Zasady udzielania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie

Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie jest pisemna deklaracja osoby usamodzielnianej, zawarta w indywidualnym programie usamodzielnienia, że pomoc ta będzie przeznaczona na zaspokojenie ważnej życiowej potrzeby osoby usamodzielnianej, w szczególności na:

1. polepszenie warunków mieszkaniowych,
2. stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych
3. pokrycie wydatków związanych z nauką osoby usamodzielnianej, innych niż wydatki, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej jeśli osoba usamodzielniona spełnienia kryterium dochodowe (200% dochodu na osobę samotnie gospodarującą lub 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie)

Wysokość pomocy pieniężnej jest uzależniona od rodzaju opuszczanej jednostki oraz czasookresu pobytu i wynosi:

1. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej opuszczającej dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie lub dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ustala się w kwocie odpowiadającej:

1. 400% podstawy, o której mowa w art. 89 ust. 1 ustawy, zwanej dalej „podstawą” – w przypadku gdy osoba usamodzielniana opuszcza dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;
2. 400% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej trzech lat;
3. 200% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres powyżej dwóch lat do trzech lat;
4. 100% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie przez okres od roku do dwóch lat.

2. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej opuszczającej schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę lub młodzieżowy ośrodek wychowawczy ustala się w kwocie odpowiadającej:

1. 300% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym przez okres powyżej trzech lat;
2. 200% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym przez okres powyżej dwóch lat do trzech lat;
3. 100% podstawy – w przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywała w schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym przez okres od roku do dwóch lat.

Zasady udzielania pomoc na zagospodarowanie

Wartość pomocy na zagospodarowanie ustala się jako równowartość kwoty nie wyższej niż 300 % podstawy. W przypadku osoby niepełnosprawnej z ustalonym umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności pomoc tę ustala się w wysokości równowartości 300% podstawy.

W skład pomocy na zagospodarowanie mogą wchodzić:

1. materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania,
2. niezbędne urządzenia domowe,
3. pomoce naukowe,
4. sprzęt rehabilitacyjny,
5. sprzęt, który może służyć do podjęcia zatrudnienia.

.